THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI TRONG QUẢN LÝ CHẤT THẢI VÀ BAO BÌ BỀN VỮNG THEO HƯỚNG TIẾP CẬN ESG

Tóm tắt

Trước áp lực gia tăng từ ô nhiễm chất thải bao bì và yêu cầu chuyển đổi xanh trong thương mại quốc tế, việc quản lý chất thải bao bì theo hướng ESG (Environmental – Social – Governance) trở nên cấp thiết tại Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp khảo sát định tính, phân tích tài liệu thứ cấp và nghiên cứu tình huống để đánh giá thực trạng phát sinh, thu gom và xử lý chất thải bao bì theo từng nhóm vật liệu. Trên nền tảng tích hợp các khung lý thuyết ESG, kinh tế tuần hoàn, Cradle to Cradle, Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) và lý thuyết các bên liên quan, nghiên cứu phân tích khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn trong triển khai ESG tại doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Kết quả cho thấy các rào cản lớn gồm: thiếu chuẩn hóa thiết kế bao bì, năng lực tuân thủ ESG hạn chế và thiếu cơ chế tài chính xanh. Từ đó, nghiên cứu đề xuất ba nhóm giải pháp: (i) Doanh nghiệp cần tích hợp ESG vào thiết kế và chuỗi cung ứng; (ii) Nhà nước cần hoàn thiện pháp luật, phát triển cơ sở dữ liệu EPR và hỗ trợ tín dụng xanh; (iii) Hiệp hội ngành cần hỗ trợ kỹ thuật và lan tỏa mô hình ESG. Nghiên cứu góp phần định hướng chính sách và thực tiễn trong quản lý bao bì bền vững giai đoạn 2025–2030.

ABSTRACT

Under increasing pressure from packaging waste pollution and the demands of green transition in international trade, managing packaging waste through an Environmental – Social – Governance (ESG) approach has become essential in Vietnam. This study adopts a mixed-methods approach, combining qualitative surveys, secondary document analysis, and case study evaluation to assess the current situation of packaging waste generation, collection, and treatment across major material categories. Grounded in an integrated theoretical framework—encompassing ESG, Circular Economy, Cradle to Cradle, Extended Producer Responsibility (EPR), and Stakeholder Theory—the study analyzes gaps between theoretical expectations and practical implementation of ESG across enterprises and regulatory bodies. The findings highlight key barriers, including lack of standardized eco-design for packaging, limited enterprise capacity for ESG compliance, and the absence of green finance mechanisms. Based on these insights, the research proposes a three-tiered strategy: (i) at the enterprise level, firms should embed ESG into packaging design and supply chains; (ii) at the governmental level, policymakers must improve legal frameworks, establish EPR data infrastructure, and promote access to green credit; (iii) at the industry association level, technical support and ESG dissemination efforts should be strengthened. This research contributes theoretically by applying a multi-framework model to sustainable packaging governance and offers practical policy directions to support Vietnam’s transition toward circular and ESG-aligned systems by 2025–2030.